Piramida zdrowego żywienia dzieci i młodzieży

Przebieg zajęć: 

1. Część teoretyczna (20 minut)

Wprowadzenie – pogadanka 

Pogadanka dotyczy roli zdrowego odżywiania w codziennym życiu i jej wpływu na 

zdrowie, produktów wskazanych i przeciwwskazanych oraz potrzeby urozmaicenia diety, 

która przedstawiona jest w postaci Piramidy Zdrowego Żywienia. 

Przykładowe pytania: 

- co to znaczy zdrowe żywienie? 

Propozycje uzyskanych informacji od dzieci: Wybierać produkty zdrowe. Jeść dużo warzyw. 

Jeść dużo owoców. Unikać słodyczy. Nie pić napojów słodkich. Nie jeść fast-foodów. Jeść 

różne produkty. Pić dużo wody. Nie solić. Nie przejadać się. Nie jeść tłusto. 

- jakie produkty są zalecane i niewskazane w prawidłowej diecie? 

Propozycje uzyskanych informacji od dzieci: Produkty wskazane: różne warzywa (mogą 

wymieniać nazwy), różne owoce (mogą wymieniać nazwy), owoce suszone, ciemne 

pieczywo, kasze (mogą wymieniać nazwy), orzechy, ryby, produkty mleczne o małej 

zawartości tłuszczu (mogą wymieniać różne), rośliny strączkowe, mięso drobiowe, tłuszcze 

roślinne (mogą wymieniać różne), woda, herbaty. Produkty przeciwwskazane: słodycze, 

słodkie napoje, słodzona herbata, białe pieczywo, tłuste mięso (mogą wymieniać różne), 

tłuste wędliny (mogą wymieniać różne), słodkie płatki śniadaniowe, słone przekąski (mogą 

wymieniać różne), żywność typu fast-food (mogą wymieniać różne), tłuszcze zwierzęce. 

- co to znaczy urozmaicenie diety? 

Propozycja uzyskanych informacji od dzieci: Dla zapewnienia organizmowi wszystkich 

składników odżywczych należy zadbać o urozmaicanie diety. Nie ma jednego produktu 

spożywczego, który dostarczałby do naszego organizmu wystarczających ilości wszystkich 

składników odżywczych, witamin i minerałów. Z tego powodu należy zadbać o urozmaicenie 

diety i nie zapominać o odpowiednim wyborze jakości produktów. W ciągu dnia w 

jadłospisie powinny znaleźć się produkty z każdego poziomu piramidy zdrowego żywienia. 

Starać się nie jadać monotonnie, wybierać różnorodne produkty. 

- Przedstawienie Piramidy Zdrowego Żywienia 

Podanie informacji przez nauczyciela, z przedstawieniem graficznym urozmaicenia 

diety jest Piramida Zdrowego Żywienia 

 

Przedstawienie dzieciom Piramidy Zdrowego Żywienia dla dzieci. Nauczyciel pokazuje 

plakat z piramidą i omawia kolejne jej piętra. Piramida dostępna pod adresem: 

 https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/piramida-zdrowego-zywienia-i-stylu-zycia-dzieci-i-mlodziezy-2/ 

Propozycja treści do przekazania przez nauczyciela: 

Czy znacie Piramidę Żywienia? Co znajduje się w takim razie u podstawy tej piramidy? 

PRODUKTY ZBOŻOWE 

Co to są produkty zbożowe? Jakie produkty zbożowe powinniśmy spożywać? (np. pieczywo 

razowe, kasze, ryż, płatki, makarony) Są one głównym źródłem energii, dostarczają witamin 

z grupy B, składników mineralnych (głównie magnezu i cynku) oraz błonnika pokarmowego. Błonnik przyśpiesza trawienie pokarmu, dając uczucie sytości oraz działa jak ‘miotełka w organizmie’ - wiąże i usuwa nadmiar toksyn z naszego organizmu. Szczególnie polecane jest pieczywo z mąk pełnoziarnistych (np. graham, razowe), a także grube kasze (gryczana, jęczmienna), płatki naturalne (np. owsiane, jęczmienne), ryż brązowy. Należy spożywać około 5 porcji produktów zbożowych w ciągu dnia. 

WARZYWA  

Jakie znamy warzywa ? Dlaczego są niezbędne w naszej diecie 

To niezbędny element prawidłowo zbilansowanej diety, dają uczucie sytości, regulują pracę układu pokarmowego oraz stanowią bombę witaminowa dla dobrej kondycji naszej skóry i prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Warzywa powinny stanowić podstawę każdego posiłku, a nie tylko dodatek do innych produktów na naszym talerzu. Ze względu na odmienną zawartość witamin i składników mineralnych, w codziennym menu powinny znaleźć się zarówno warzywa zielone jak i czerwone, pomarańczowe i żółte. W przypadku ograniczonego dostępu do świeżych warzyw np. w porze zimowej warto korzystać z mrożonek, ponieważ jest to najlepszy sposób konserwowania żywności, oraz kiszonek. Warzywa powinny być spożywane codziennie do wszystkich posiłków i jako przekąski (minimum 400g dziennie). Czy wiecie jakie jest najzdrowsze warzywo? (odpowiedź dla nauczyciela – wszystkie warzywa są zdrowe, ale najwięcej witamin i składników mineralnych ma jarmuż (nauczyciel pokazuje fotografie jarmużu)). 

OWOCE 

Wymiecie spożywane przez was owoce. 

Kolejna grupa produktów niezbędnych w odpowiednio zbilansowanej diecie. Owoców w przeciwieństwie do warzyw, nie możemy spożywać bezkarnie. Powodem tego jest wysoka zawartość w owocach naturalnego cukru - fruktozy, która szczególnie w porze wieczornej, nie jest już metabolizowana przez naszą wątrobę. Owoce powinny stanowić bazę każdego drugiego śniadania w postaci pysznej sałatki, koktajlu lub po prostu całej sztuki, jeśli to możliwe niepozbawionej najbardziej wartościowej skórki. W ciągu dnia powinniśmy spożywać 2 porcje owoców. 

PRODUKTY MLECZNE 

Co to są produkty mleczne? 

Mleko, kefiry, maślanki, jogurty, sery, twarogi to bardzo ważna grupa produktów, zwłaszcza w diecie dzieci i młodzieży. Nabiał dostarcza najlepiej przyswajalnego wapnia, wysokowartościowego białka oraz witamin (głównie A, D i B2). Najważniejszym 

składnikiem, jest wapń, ze względu na jego ważną rolę w budowie mocnych kości i zębów. W ciągu dnia powinniśmy spożywać 3 porcje nabiału. 

MIĘSO, DRÓB, WĘDLINY, RYBY, JAJA, NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH Dlaczego powinniśmy je spożywać?

Odpowiednio zbilansowana dieta zakłada spożycie 1 porcji tej grupy produktów, bez względu na wartość energetyczną całodziennego pożywienia. Produkty mięsne, ryby, jaja są w diecie źródłem pełnowartościowego białka, żelaza, cynku oraz witamin z grupy B. Mięso, drób, ryby i jaja stanowią źródło białka i tłuszczu pochodzenia zwierzęcego. W celu utrzymania dobrego stanu zdrowia warto wybierać chude gatunki mięs i ich przetwory - drób, indyk, cielęcina i chuda wołowina. W przeciwieństwie do pozostałych produktów w przypadku ryb istnieje zasada - im ryba tłustsza tym zdrowsza. Polecana będzie łosoś, makrela, śledź. Dzieję się tak, ponieważ produkty te zawierają wysoką koncentrację kwasów tłuszczowych omega 3, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, zapobiegającym licznym chorobom. W owej grupie produktów znajdują się również suche nasiona roślin strączkowych (soja, soczewica, ciecierzyca, groch, fasola, bób) jako doskonały zamiennik mięsa i jego przetworów. Odpowiednio zbilansowana dieta zakłada spożycie przynajmniej dwa dni w tygodniu dań bezmięsnych na bazie tych cennych produktów. 

TŁUSZCZE Dlaczego tłuszcze są ważne w naszej diecie?

Większość tłuszczu w diecie powinna pochodzić z ryb, orzechów, pestek, oliwek, awokado i tłuszczów roślinnych, jak np. olej rzepakowy, sojowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek. Tłuszcze powinny stanowić jedynie dodatek do potraw. Do smażenia poleca się stosowanie oliwy z oliwek lub oleju rzepakowego bogatego w zdrowe tłuszcze. Należy również ograniczyć produkty zawierające dużo cholesterolu (głównie podroby) i niezdrowego tłuszczu (wyroby ciastkarskie, cukiernicze, margaryny twarde, produkty typu fast-food). W ciągu dnia powinniśmy spożywać nie więcej niż 2 porcje tłuszczu. 

SŁODYCZE Jakie są skutki nadmiernego spożywania cukrów?

Nadmierny udział cukru w diecie, pochodzącego ze słodkich przekąsek oraz wysoko przetworzonych produktów zbożowych i mlecznych, prowadzi do rozwoju nadwagi, otyłości i innych chorób dieto-zależnych. Poprzez kontrolowany dodatek naturalnych źródeł cukru w diecie nie pozbawiamy się odczucia słodkiego smaku, ale również zapewniamy pokrycie zapotrzebowania organizmu na wiele cennych witamin i składników mineralnych. 

Doskonałą alternatywą dla wysokokalorycznych słodyczy mogą być desery na bazie miedzy innymi naturalnych suszonych owoców, orzechów, płatków i czekolady o dużej zawartości kakao. Jak często możemy jeść słodycze? (odpowiedź: jedzmy je z umiarem, nie częściej niż raz w tygodniu). Jakie są skutki nadmiernego spożycia słodyczy? (bóle głowy, migreny, zaburzenia wzroku, problemy ze skórą, próchnica, cukrzyca, bóle stawów, osteoporoza, problemy z układem krążenia). Nauczyciel zwraca dzieciom uwagę na różnorodność produktów i podkreśla konieczność urozmaicania diety. Przedstawia Piramidę Zdrowego Żywienia. 

Burza mózgów: dzieci na głos podają przykłady (jak najwięcej) produktów z każdego piętra piramidy. 

2. Część praktyczna (20 minut)

Praca w grupie - wykonanie klasowej piramidy zdrowego żywienia. 

 Nauczyciel przerysowuje kształt piramidy na duży brystol. Cała grupa tworzy jedną, dużą piramidę. Uczniów należy pogrupować na 6 zespołów. Każda z grup będzie odpowiedzialna za przygotowanie innego piętra piramidy. Na macie dołączonej do Robota Photon  rozłożone są losowo  obrazki z różnymi przykładami produktów spożywczych .Uczniowie podzieleni na zespoły programują na tabletach/smartfonach przejazd robota tak, aby odnalazł właściwy obrazek charakterystyczny dla swojego piętra w piramidzie. Robot ma przy prawidłowo odnalezionym obrazku wydać sygnał świetlny odpowiadający właściwemu kolorowi swojego piętra piramidy używają do tego aplikacji Photon Badge . Po czym dzieci przenoszą "zdobyty" obrazek na piramidę z brystolu.

 Dzieci podzielone na grupy wypełniają piramidę wydrukami  przedstawiającymi różne produkty zbożowe, warzywa, owoce, produkty mleczne, produkty białkowe oraz tłuszcze. Przykładają obrazki, by powstała kolorowa piramida.  

  Podsumowanie i zakończenie zajęć (5 minut) 

 Omówienie poszczególnych pięter – grup produktów z przygotowanej piramidy. 

Dzieci głośno wymieniają produkty ułożonych obrazków i sprawdzają, czy produkty są dobrze pogrupowane. Argumentują dlaczego wybrały poszczególne produkty oraz ile poszczególnych produktów powinno być spożywanych w ciągu całego dnia. 

 Po sprawdzeniu poprawności wykonania piramidy należałoby zachęcić uczniów 

do analizy własnego sposobu żywienia. Proponowane pytania : Co należy zmienić ? Co nie wymaga zmiany ? Moje nawyki żywieniowe na ,,+’’ ,,-„ 

Ewaluacja   Zadanie pytania czy uczniom podobała się taka forma zajęć .