Szyfrujemy z robotem Photon

1. Rozmawiamy z uczniami o szyfrach. Nauczyciel może zapytać dzieci, z czym kojarzy im się szyfrowanie, kody, może znają jakieś słynne maszyny szyfrujące (mamy na myśli alfabet Morse’a, Enigmę, itp.)? 

Ćwiczenie 1. Burza mózgów

Zastanawiamy się, po co niektóre wiadomości są szyfrowane. Pomysły notujemy na tablicy lub flipcharcie. 

2. Przedstawiamy uczniom jeden z najprostszych harcerskich szyfrów: Szyfr Czekoladę. Nauczyciel na tablicy lub na flipcharcie rysuje wzór szyfru i tłumaczy, w jaki sposób zakodować wiadomość. 

Ćwiczenie 2. Szyfr Czekolada

• Dzieci dzielimy na 2-4 grupy, rozdajemy uczniom wydrukowany szyfr czekolada (załącznik 1).
• Każda z grup losuje po dwa hasła, szyfruje je za pomocą “Czekolady”. Szyfr zapisuje na kartce, którą później przekazuje innej grupie.
• Ta kolejna grupa ma za zadanie rozszyfrować zapis i  podać hasło w momencie, kiedy nauczyciel będzie o nie prosił. Ekipa szyfrująca potwierdza poprawność lub błąd przy odczycie.

3. Kolejnym rodzajem kodu, jaki omawiamy z uczniami jest kod ASCII. 

Ćwiczenie 3. Piszemy w kodzie ASCII

• Uczniowie otrzymują od nauczyciela kartki z kodem (załącznik 2) i próbują zapisać samodzielnie słowa: Szyfr, Photon, Kodowanie, Internet, Enigma (lub inne, wybrane przez nauczyciela). 
• Wspólnie sprawdzamy wyniki - chętni uczniowie zapisują zaszyfrowane słowo na tablicy lub flipcharcie, reszta sprawdza zgodność z własnymi notatkami. 

4. Nasz robot stanie się teraz maszyną szyfrującą, dzięki której będziemy mogli zakodować proste wiadomości. 

Ćwiczenie 4. Szyfrujemy z robotem Photon

• Dzielimy uczniów na grupy (jeden robot musi przypadać na grupę)
• Załącznik 3 to prosty klucz, jakiego użyjemy w tym ćwiczeniu - do szyfrowania będziemy używać zmiany kolorów i dźwięków. 
• Zadaniem każdej z grup jest zaszyfrowanie wiadomości i nadanie jej pozostałym uczniom. Ci notują sygnał, a potem dokonują dekryptażu za pomocą posiadanego klucza. 

Słownik:

Szyfr - sposób zapisu informacji znany tylko niektórym osobom, umożliwiający im komunikację i zabezpieczający przekazywane dane przed poznaniem ich przez inne osoby.

Dekryptaż - odszyfrowanie zakodowanego tekstu za pomocą tzw. klucza.

Alfabet Morse’a - stworzony w 1838 przez Samuela Morse’a i Alfreda Vaila sposób reprezentacji alfabetu, cyfr i znaków specjalnych za pomocą dźwięków, błysków światła, impulsów elektrycznych lub znaków popularnie zwanych kreską i kropką ( za: Wikipedią ).

Enigma - maszyna szyfrująca, używana przez Niemców. Przez długi czas jej szyfry były uważane przez Francuzów i Brytyjczyków za niemożliwe do złamania. A jednak - Enigmę rozpracowali polscy kryptolodzy - czyli specjaliści od szyfrów. 

Kod ASCII - przy pomocy tego kodu każdą cyfrę, literę lub inny znak można zamienić na zera i jedynki. W takiej postaci jest zrozumiały dla komputera.